TenneT verwacht lichte daling transportkosten in 2025

In 2023 en 2024 stegen de transporttarieven van TenneT sterk. Deze stijgingen werden voor een significant deel (90%) veroorzaakt door de invloed van de hoge elektriciteitsprijzen op de kosten van TenneT. Nu de prijzen op de elektriciteitsmarkt weer dalen, nemen deze kosten ook af. Deze daling wordt echter gedeeltelijk gecompenseerd door onder andere de verwerking van de uitspraak van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven over de methodebesluiten en de gestegen kosten van het Net op Zee. De methodebesluiten (ACM) zijn de basis voor de tariefregulering van TenneT.

Op basis van het gecombineerde effect van bovenstaande verwacht TenneT een daling van de transportkosten in 2025. TenneT moet via zijn nettarieven de kosten terugverdienen die het maakt voor de uitvoering van zijn wettelijke taken. Onder deze kosten vallen onder meer de investeringen in het landelijk hoogspanningsnet op land en op zee, plus onderhoud. Ook de zogenoemde inkoopkosten voor energie en vermogen (E&V) moeten met de tarieven worden gedekt. Hieronder vallen de kosten voor het oplossen van transportbeperkingen (o.a. redispatch), de inkoop van netverliezen, blindvermogen, het contracteren van balansvermogen en herstelvoorziening (nodig in het geval van een black-out). De Autoriteit Consument & Markt (ACM) toetst of de kosten die TenneT maakt efficiënt en doelmatig zijn en stelt de tarieven uiteindelijk vast. 

Over de periode 2018 tot en met 2020 bedroegen de totale inkoopkosten voor energie en vermogen (E&V) gemiddeld ongeveer EUR 280 miljoen per jaar. In 2022 stegen deze kosten tot circa EUR 1,7 miljard. In 2023 zijn deze kosten weer gedaald tot ongeveer EUR 1,1 miljard. 

De inkoopkosten voor E&V worden op basis van het historische gemiddelde als schatting in de transporttarieven voor het betreffende boekjaar verwerkt. Vervolgens wordt in de tarieven na twee jaar een nacalculatie uitgevoerd op basis van de werkelijk gerealiseerde kosten. De kosten in 2023 worden dus in 2025 als nacalculatie in de transporttarieven van TenneT verwerkt.  

De net op zee projecten van TenneT zijn opgenomen in het ontwikkelkader 'windenergie op zee'. Deze projecten zijn opgedeeld in twee routekaarten: (i) routekaart 2023 met projecten die tot en met 2023 in bedrijf zijn genomen; en (ii) routekaart 2030+ met projecten die tot en met ongeveer 2030 in gebruik genomen zullen worden. De kosten voor deze aansluitingen worden net als de kosten voor het net op land door de ACM vastgesteld. De kosten voor aansluitingen van routekaart 2023 worden tot dusverre aan TenneT vergoed via een SDE++ subsidie, de kosten voor aansluitingen voor routekaart 2030+ worden sinds 2022 verwerkt in de transporttarieven van TenneT.

Nu de bouw van de aansluitingen voor routekaart 2030+ projecten op gang begint te komen, stijgen deze kosten. Waar in 2024 nog EUR 173 miljoen voor offshore aansluitingen in de tarieven werd verwerkt, stijgt dit in 2025 naar verwachting tot bijna EUR 440 miljoen. De verwachting is dat deze kosten in ieder geval tot en met 2032 zullen blijven stijgen. In een eerdere doorrekening heeft TenneT aangegeven te verwachten dat de kosten de komende 10 jaar zullen toenemen tot EUR 3,6 miljard per jaar. 

In april 2024 heeft de ACM een ontwerpbesluit genomen op basis van een voorstel van Netbeheer Nederland. Met dit ontwerpbesluit worden per 2025 tijdsafhankelijke tarieven toegepast voor de aangeslotenen van TenneT. Deze wijziging zal naar verwachting tot effect hebben dat de volumes waarover TenneT aangeslotenen transporttarieven betalen circa 10% lager zullen uitvallen. De transporttarieven zullen door dit effect juist ongeveer 10% hoger uitvallen. Voor de gemiddelde aangeslotene is het netto-effect van deze wijziging kostenneutraal.

Met tijdsafhankelijke tarieven worden aangeslotenen geprikkeld tot efficiënter gebruik van de netcapaciteit om zo uiteindelijk de transportkosten voor alle aangeslotenen te beperken. Voor de vergelijking van de transporttarieven van 2025 met die van 2024 gaat TenneT uit van een aangeslotene met een gemiddeld belastingprofiel waarvoor de transportkosten niet zullen wijzigen door de introductie van tijdsafhankelijke tarieven. Aangeslotenen die buiten piekmomenten het net gebruiken, kunnen dus goedkoper uit zijn. Daar staat tegenover dat aangeslotenen die vooral tijdens piekmomenten het net gebruiken juist duurder uit zijn.  

Op basis van TenneT's prognose dalen de transportkosten voor 2025 dus licht. Omdat het om een verwachting gaat, kunnen de tarieven uiteindelijk wat anders, naar boven of beneden, uitvallen. Dat zal blijken in het tarievenbesluit dat de ACM naar verwachting in november 2024 zal publiceren.

De tarieven voor 2026 zijn minder goed in te schatten. Dat komt vooral door de volatiliteit van de inkoopkosten E&V en door onzekerheden voor andere kosten en parameters zoals inflatie en rentestanden. De huidige verwachting van TenneT is dat de tarieven in 2026 ook licht zullen dalen ten opzichte van de verwachte tarieven voor 2025.

Vanzelfsprekend probeert TenneT waar mogelijk zijn kosten te beperken en daarmee ook de hoogte van de tarieven voor zijn afnemers. Tegelijkertijd moet TenneT ook fors investeren in de capaciteit en kwaliteit van het Nederlandse hoogspanningsnet om de energietransitie te faciliteren. Daarnaast is en blijft TenneT voor de inkoopkosten E&V sterk afhankelijk van de prijsontwikkelingen op de elektriciteitsmarkt.