Skip to content
Trafo TenneT colleagues working at a substation

Geluid

Bij hoogspanningsstations en transformatorstations kunt u soms geluid horen. Ook kan er geluid te horen zijn in bij bovengrondse hoogspanningsverbindingen.

Geluid rondom transformator- of hoogspanningsstations 

TenneT hanteert de wet- en regelgeving en blijft binnen de gestelde normen. Toch is geluid een lastig onderwerp. Want geluid is een subjectieve beleving. De ene persoon hoort veel scherper dan de andere, en iedereen beleeft en ervaart het anders. We krijgen regelmatig vragen over het geluid dat een station produceert. Die gaan over het bereik van het geluid, het type geluid of de toonsoort.  

Zingen van de wind 

Soms giert de wind rondom een woning of een flatgebouw. Zo kunt u dat geluid ook bij hoogspanningsverbindingen of hoogspanningsmasten horen. Dit vindt vooral bij grotere windsnelheden plaats. 

Coronageluid 

Een ander geluid dat bij een hoogspanningsverbinding te horen kan zijn is coronageluid. Dit geluid treedt vooral op bij erg vochtig weer zoals bij mist. Coronageluid is het knisperen dat u kunt horen als u onder een hoogspanningsverbinding staat. Dit licht knisperende geluid ontstaat doordat stroom onderweg een oneffenheid op de geleider tegenkomt. De spanning 'springt' dan naar buiten toe. Door bij de nieuwe verbindingen extra eisen te stellen aan het gebruikte materiaal wordt het coronageluid tot een minimum beperkt. Het knetteren heeft geen schadelijke gevolgen voor de gezondheid. 

Animatie over geluid rondom hoogspanning

https://tennet-drupal.s3.eu-central-1.amazonaws.com/default/2022-06/video%20still%20transformatorstations%20en%20geluid.PNG

Veelgestelde vragen over laagfrequent geluid

We maken onderscheid tussen het geluid van de transformatoren en het geluid van zogenaamde schakelvelden. Een schakelveld maakt een klik die af en toe te horen is. Soms is dat één keer per maand en sommige velden schakelen zelfs maar één keer per jaar. Het geluid van de transformatoren is te kenmerken als een laag, licht brommend geluid. We noemen dit ook wel laag frequent geluid (LFG).

Of het geluid te horen is, is afhankelijk van de afstand tot het transformatorstation, de aanwezigheid van andere geluidsbronnen, windrichting, enz. Dat geldt voornamelijk voor het lage bromgeluid, het laag frequent geluid. Een klein percentage van de bevolking is in staat om laag frequent geluid waar te nemen. Meestal wordt het geluid van een transformatorstation grotendeels overstemd en gaat het op in andere, bestaande omgevingsgeluiden. Denk aan wind, natuurlijke andere geluiden, verkeer, bedrijfsactiviteiten.

‘Gewoon geluid', dat in de buitenlucht natuurlijk voorkomt, ligt meestal in het frequentiegebied tussen 400 en 2500 Hz. De gehoordrempel is de laagste geluidsgolf waarbij een persoon een geluid nog kan waarnemen, met andere woorden het zachtste geluid dat een persoon kan horen. Wanneer je geluid niet meer kunt horen maar wel kunt voelen, spreken we van laagfrequent geluid. Dat is geluid met een frequentie beneden 100/125 Hz. Laagfrequent geluid is geen apart geluid. Maar is onderdeel van het hele geluidspectrum. Het hoorbare geluid kan het laagfrequent geluid maskeren / minder voelbaar maken. Zo zal in een stille omgeving laagfrequent geluid eerder als hinderlijk worden ervaren dan wanneer iemand in een omgeving zit met meer geluid.

Laag frequent geluid is meestal mechanisch voortgebracht geluid. Laagfrequent geluid wordt op verschillende manieren opgewekt: door luchtstromingen langs objecten of in leidingsystemen of door mechanische trillingen veroorzaakt door machines en apparaten. Bekende laagfrequent geluidbronnen zijn: windstroming langs objecten of in schoorstenen, windturbines, gasturbines, procesfornuizen, luchtkoelers, zuigercompressoren, transformatoren, persen, enz.

Ja, maar de maatregelen hebben het meeste positieve effect op het beperken van 'gewoon' geluid. Het effect van de maatregelen op laagfrequent geluid is ongeveer 1 à 2 dB(A).

Nederland kent geen wettelijke normen voor de beoordeling van laagfrequent geluid. Omdat we merken dat er in de omgeving van nieuwe hoogspanningsstations diverse vragen over laagfrequent geluid zijn, besteden we hier toch aandacht aan. Er zijn richtlijnen voor laagfrequent geluid zoals de NSG Richtlijn Laagfrequent geluid en de zogenaamde Vercammen-curve. Met de NSG-curve wordt de hoorbaarheid van laagfrequent geluid beoordeeld. De Vercammen-curve wordt gebruikt om te beoordelen of laagfrequent geluid tot hinder kan leiden.

De ontwerpen van nieuwe transformatorstations of uit te breiden stations voldoen aan de wettelijke geluidsnormen. De projecten passen binnen de toegestane geluidsruimte. We realiseren ons dat omwonenden soms al veel hinder ondervinden van bijvoorbeeld industrie. In zeer uitzonderlijke gevallen kunnen we, bovenop de wettelijke maatregelen, extra maatregelen overwegen.

Denk aan:

  • Kiezen van een juist positie van de transformatoren ten opzichte van de bewoonde omgeving.
  • Geluidsabsorberend materiaal aanbrengen aan de binnenzijde van de wanden.
  • Deels of volledig inpakken van transformatoren en compensatiespoelen

Of en hoeveel effect deze maatregelen hebben, is per situatie verschillend. Op basis van geluidberekeningen is het aannemelijk dat dan het geluid van een transformatorstation met extra maatregelen minder waarneembaar zal zijn.

Bij de aanleg van een nieuw station, of bij de uitbreiding van een bestaand station, voldoen we aan de wettelijke normen. In Nederland bestaan geen wettelijk voorgeschreven normen of criteria specifiek voor laagfrequent geluid.  

De extra geluidsmaatregelen worden vastgelegd in een Omgevingsvergunning.

TenneT onderzoekt per project de geluidniveaus van nieuwe transformatorstations of uit te breiden stations. Daarbij toetsen we of we voldoen aan de wettelijke eisen.

Overlast door trillingen van een transformator is uitgesloten. Een transformator produceert trillingen die worden omgezet in geluid. Een deel gaat de grond in. Dat effect ebt binnen een beperkt aantal meters weg.

Het geluidzonemodel is een rekenmodel met alle vergunde geluidbronnen op een industrieterrein en geluidgevoelige functies binnen de geluidzone. Elke nieuwe aanvraag voor een milieuvergunning op het industrieterrein wordt door het bevoegde gezag getoetst aan het geluidzonemodel. Daarbij wordt gekeken of de nieuwe aanvraag past binnen de nog beschikbare geluidruimte.

Als de geluidruimte 'vol' is dan kan een nieuwe vergunning alleen worden verleend als er geluidruimte vrij komt. Dat kan bijvoorbeeld door het wegnemen van niet gebruikte, vergunde geluidruimte of het treffen van maatregelen aan geluidbronnen.

Contact

TenneT logo

Service Center Nederland

Voor vragen over het project.