Investeringsplannen

Vanaf 2020 is iedere netbeheerder verplicht iedere twee jaar een investeringsplan op te stellen. In het IP beschrijft de netbeheerder zijn uitbreidings- en vervangingsinvesteringen voor de elektriciteits- en gasnetten. De investeringsplannen maken zo inzichtelijk op welke wijze er voldoende capaciteit beschikbaar komt voor het transport van elektriciteit en gas en hoe dit transport veilig kan plaatsvinden. 

Een investeringsplan heeft tot doel de transparantie over toekomstige investeringen van de netbeheerder, en de onderbouwing hiervan, te vergroten. De netbeheerder is verplicht zijn ontwerpinvesteringsplan openbaar te consulteren. De consultatie geeft belangstellenden de kans om op de voorgenomen investeringen te reageren. 

TenneT is de aangewezen netbeheerder voor het hoogspanningsnet in Nederland. Daarnaast is TenneT aangewezen als beheerder van het net op zee. Dit laatste betreft het net, dat de energie van windmolens op zee aan land brengt. Juridisch gezien zijn het twee verschillende aanwijzingen en er gelden voor een deel ook andere wettelijke regels voor. Daarom maakt TenneT voor het net op land en voor het net op zee twee aparte investeringsplannen. 

TenneT toont met de investeringsplannen aan de samenleving wat haar voorgenomen investeringen zijn en hoe deze voornemens tot stand zijn gekomen. Namens de samenleving is de wettelijke toezichthouder ACM verantwoordelijk voor het toetsen de ontwerpinvesteringsplannen. Voor het Ontwerpinvesteringsplan Net op land toetst daarnaast de Minister van EZK of TenneT voldoende rekening heeft gehouden met de marktontwikkelingen. De investeringsplannen worden primair opgesteld voor de toetsende instanties, maar wij zoeken ook bewust de interactie met belanghebbenden uit de samenleving. 

Het (Ontwerp-)Investeringsplan Net op zee beschrijft, per aangewezen windenergiegebied op zee, de uitbreidingsinvesteringen die nodig zijn voor het afvoeren van de elektriciteit die in deze gebieden wordt opgewekt. Het plan heeft een zichttermijn van tien jaar.

Het (Ontwerp-)Investeringsplan Net op land beschrijft de uitbreidings- en vervangingsinvesteringen die nodig zijn om de leveringszekerheid en voldoende capaciteit op land te waarborgen. Ook dit plan heeft een zichttermijn van tien jaar. De investeringen voor de eerste vijf jaar zijn kwantitatief beschreven, de investeringen voor de langere termijn (tot 2031) zijn kwalitatief beschreven. De investeringen worden op geaggregeerd niveau beschreven en bieden daarom wellicht niet voor alle stakeholders het gewenste detailniveau. Dit is afgestemd met ACM. Informatie over specifieke opwekprojecten – zoals verwachte windparken – en marktgevoelige informatie zijn niet opgenomen.

TenneT hanteert voor het Investeringsplan Net op Land 2022-2031 drie toekomstscenario’s. Deze scenario’s zijn tot stand gekomen in afstemming met de andere landelijke en regionale Nederlandse netbeheerders en omvatten een realistische inschatting van de toekomst voor zover deze van invloed is op de inrichting van de elektriciteitsnetten die door TenneT worden beheerd. 

Alle scenario’s houden rekening met de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Het scenario ‘Klimaatakkoord’ bevat de vastgestelde en voorgenomen maatregelen om de doelstelling van 49% CO2-emissiereductie uit het Klimaatakkoord te behalen. De scenario’s ‘Nationale Drijfveer’ en ‘Internationale Ambitie’ bevatten verdergaande maatregelen ten aanzien van duurzame elektriciteit opwek, elektrificatie en duurzame gassen. Deze scenario’s schetsen een beeld voor het jaar 2030 dat op een logisch pad ligt naar de doelstellingen voor een klimaatneutraal energiesysteem in 2050, zoals voorgesteld in de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050 (II3050) die op 28 april 2021 door de gezamenlijke netbeheerders aan de Minister van Economische Zaken en Klimaat is aangeboden.

Het (Ontwerp-)Investeringsplan Net op zee gaat uit van het Ontwikkelkader windenergie op zee en is daarmee niet afhankelijk van marktontwikkelingen. Daarom zijn voor dit plan geen scenario's ontwikkeld.   

Bij het opstellen van het (Ontwerp-)Investeringsplan Net op land 2022-2031 is een degelijke inschatting gemaakt van het toekomstige aanbod en de vraag aan de hand van drie scenario's. TenneT heeft hierbij gebruik gemaakt van informatie van haar klanten en van erkende landelijke en internationale beschikbare bronnen, zoals doorrekeningen en publicaties van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het European Network of Transmission System Operators for Electricity (ENTSO-E). 

Er wordt door verschillende partijen in toenemende mate gewerkt aan de planmatige invulling van maatregelen voor de verduurzaming van het energiesysteem, bijvoorbeeld bij het opstellen van de Regionale Energiestrategieën (RES’en), de Cluster Energie Strategieën (CES’en) en het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK). Echter, niet al deze maatregelen zijn op tijd beschikbaar om te kunnen worden meegenomen in dit Investeringsplan Net op Land en/of zijn nog onvoldoende concreet om investeringen op te baseren. Het investeringsplan is een ijkpunt in een cyclisch proces met een ritme van tweejaarlijkse actualisering. Informatie, die na maart 2021 beschikbaar is gekomen, zal daarom worden verwerkt in een volgend investeringsplan. 

De planning van projecten is momenteel erg complex door de dynamiek van de marktontwikkelingen en de beperkingen op het gebied van de arbeidsmarkt. De betrouwbaarheid van de in dit investeringsplan genoemde inbedrijfname data neemt daarom af naarmate deze data verder in de toekomst liggen. Dat leidt ertoe dat alle in dit investeringsplan weergegeven projecten in studiefase én projecten met een IBN in 2027 en later ‘nog in potlood zijn geschreven’.

Mogelijk zijn in het ontwerpinvesteringsplan latere IBN's genoemd, dan waarover met stakeholders eerder is gesproken. Dit investeringsplan verandert de inhoud van die gesprekken echter niet. Als uit dergelijke gesprekken blijkt, dat – wellicht juist door een goede samenwerking met betrokken partijen – een vroegere IBN mogelijk is, dan wil TenneT daar vanzelfsprekend aan meewerken.  

Een deel van het 150-kV-net in Flevoland en de Veluwe wordt weliswaar beheerd door TenneT, maar is in eigendom van Liander. Het investeringsplan voor dit deel van het hoogspanningsnet wordt gepubliceerd door Liander en vindt u hier

De ACM toetst of de noodzaak van de investeringen op de juiste wijze wordt aangetoond en of de onderbouwing realistisch is. Daarmee toetst ACM of de netbeheerder in redelijkheid tot het ontwerpinvesteringsplan is gekomen. Van belang is daarbij dat de netbeheerder de noodzakelijke investeringen uitvoert conform zijn wettelijke taak, en niet meer of minder.

De Minister van EZK toetst het Ontwerpinvesteringsplan Net op land op de vraag of TenneT zich in voldoende mate rekenschap heeft gegeven van ontwikkelingen in de energiemarkt. Het komt erop neer, dat de Minister de door TenneT gebruikte scenario's toetst.  

De investeringsplannen worden iedere twee jaar opnieuw opgesteld. De ontwerpinvesteringsplannen dienen steeds op (uiterlijk) 1 januari aan ACM te worden aangeboden (en het Ontwerpinvesteringsplan Net op land ook aan de Minister van EZK). De ontwerpinvesteringsplannen voor de periode 2022-2031 worden op 1 januari 2022 ter toetsing aangeboden. De eerst volgende reguliere aanbiedings- en publicatiedatum van de update van de (ontwerp-)investeringsplannen zal uiterlijk 1 januari 2024 zijn.