Winter Outlook toont risico’s in zekerheid elektriciteitsvoorziening in delen van Europa

• Europese risico’s zijn hoger dan normaal voor het winterseizoen, vooral door onzekerheid over beschikbaarheid van kerncentrales en steenkolen
• De elektriciteitsvoorziening is in alle winterscenario's sterk afhankelijk van gas
• Nederlandse leveringszekerheid blijft hoog door ruime en brede energie productiemix, goed gevulde gasopslagen en stroomverbindingen met het buitenland

Deze conclusies blijken uit de Winter Outlook van ENTSO-E, een halfjaarlijkse seizoen vooruitblik van 39 Europese hoogspanningsnetbeheerders. De Winter Outlook is een beoordeling van de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening voor het komende winterseizoen in heel Europa. Ten opzichte van vorige edities blijkt dat de risico’s voor leveringszekerheid van het systeem (het evenwicht tussen vraag en aanbod van elektriciteit) groter zijn dan in voorgaande winters.
De grootste risico’s worden verwacht in Ierland, Frankrijk, het zuiden van Zweden, Finland, Malta en Cyprus, waar de Loss of Load Expectation* tot hogere niveaus stijgt dan in eerdere  winters. Bovendien ontstaat er een risico wanneer er schaarste is aan elektriciteit in meerdere gebieden tegelijkertijd. Europese staten hebben daarom specifieke maatregelen genomen ter voorbereiding op de winter.

Onzekerheid over beschikbaarheid kerncentrales, steenkolen, en sterke afhankelijkheid van gas

In de scenario’s van de hoogspanningsnetbeheerders worden de onzekerheden over de beschikbaarheid van kerncentrales in Frankrijk, Zweden en Finland en steenkolen in Duitsland en Polen als risico’s benoemd. Vooral als deze risico’s samenvallen, kunnen ze een aanzienlijk effect hebben op voldoende aanbod van elektriciteit. In de komende maanden wordt voortdurend toezicht gehouden op de actualisering van de aannames, in nauw overleg tussen de Europese hoogspanningsnetbeheerders en in contact met de betrokken landelijke autoriteiten.
Het elektriciteitssysteem blijft sterk afhankelijk van gas, waarbij de minimale gasbehoefte voor het  garanderen van de elektriciteitsvoorziening gelijk is aan ongeveer een derde van de totale Europese bruikbare gasopslag. Weersomstandigheden, zoals hogere temperaturen, kunnen de afhankelijkheid van gas voor het elektriciteitssysteem verminderen.

Maatregelen om risico’s te verlagen

De Europese landen hebben specifieke maatregelen genomen ter voorbereiding op de winter. Er zijn afspraken gemaakt over vulgraden van de gasopslagen, uitbreiding of het weer in gebruik nemen van bepaalde elektriciteitscentrales, overschakeling op andere brandstoffen en de ambitie om het elektriciteitsverbruik te verminderen. Zo zal bijvoorbeeld het beperken van de vraag naar elektriciteit, met noodmaatregelen om de pieken in de vraag naar elektriciteit met 5% te verlagen (zoals bepaald in EU verband), het risico van tekorten aanzienlijk verminderen.

Nederlands elektriciteitssysteem

Er worden geen leveringszekerheidsrisico’s voor Nederland verwacht. Nederland heeft een ruime en brede productiemix voor elektriciteit, goedgevulde gasopslagen en veel verbindingen met omliggende landen (interconnecties). In geval van een extreem koude winter kunnen situaties optreden waarin sprake is van een gedwongen vermindering van gasverbruik. Hierbij is er geen  impact op de beschikbaarheid van gasgestookte elektriciteitscentrales, omdat deze nooit als eerste zullen worden afgeschakeld. Maarten Abbenhuis, COO bij TenneT: “De samenwerking tussen

de Europese hoogspanningsnetbeheerders is intensief, met als doel om op alle situaties voorbereid te zijn. Dit vergt grensoverschrijdende samenwerking en nauwe coördinatie op alle niveaus. Alle procedures zijn gereed om de leveringszekerheid van het Europese energiesysteem te waarborgen.” Naast de leveringszekerheid op de korte termijn in de ENTSO-E Winter Outlook, analyseert TenneT op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat jaarlijks de leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland voor de middellange en lange termijn (5 tot 10 jaar vooruit) en adviseert TenneT de overheid of er maatregelen nodig zijn om de leveringszekerheid te waarborgen. Dit advies, de “Monitoring Leveringszekerheid”, publiceert TenneT rond half januari 2023.

Over de Winter Outlook

De Winter Outlook van ENTSO-E is een jaarlijkse seizoen vooruitblik van 39 Europese hoogspanningsnetbeheerders. De Winter Outlook is een beoordeling van de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening voor het komende winterseizoen in heel Europa. De Winter Outlook heeft als doel om vast te stellen wanneer en waar het evenwicht tussen vraag en aanbod van elektriciteit  mogelijk in gevaar is. De Winter Outlook is geen toekomstvoorspelling, maar brengt potentiële risico's voor de komende winter in kaart op basis van verschillende scenario’s.

Lees de Winter Outlook op de website van ENTSO-E

 

* Deze norm is een verwachtingswaarde voor het aantal uren per jaar dat met de beschikbare productiecapaciteit niet aan de vraag zal kunnen worden voldaan, de zogenaamde Loss of Load Expectation (afgekort LOLE). Als criterium voor de adequaatheid van een systeem wordt een maximale LOLE-waarde gehanteerd: het aanvaardbaar geachte risico dat gedurende een bepaalde hoeveelheid uren per jaar niet aan de vraag zou kunnen worden voldaan; deze waarde vertaalt zich eenduidig in de hoeveelheid tenminste vereiste productievermogen. De gehanteerde LOLE-norm voor de beoordeling van het Nederlandse systeem bedraagt 4 uren per jaar.